Koç Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Selva Demiralp, Doktor Öğretim Üyeleri Cem Çakmaklı, Sevcan Yeşiltaş, Muhammed Ali Yıldırım ve University of Maryland’den Prof. Dr. Şebnem Kalemli Özcan’ınberaber kaleme aldıkları  “Aşının Eşitsiz Dağılımının Ekonomik Maliyeti” araştırması dünya basınında geniş yer buldu. Koç Üniversitesi – TÜSİAD Ekonomik Araştırmalar Forumu kapsamında 9 Mart’ta düzenlenen toplantının da teması bu rapordu.

Araştırma, dünyada eksik aşılanmanın yarattığı maliyetin, aşı üretimi ve dağıtımı için gerekli olan kaynaktan çok daha fazla olduğunu ortaya koydu. COVID-19 aşısının bütün ülkelere yetecek şekilde dağılımının sadece insani değil, ekonomik olarak da kritik olduğunu ve bundan gelişmiş ülkelerin de faydalanacağını gösteren çalışmanın sonuçları 25 Ocak tarihinde Dünya Sağlık Örgütü (WHO) tarafından basına tanıtıldı, ilk olarak New York Times’da dünyaya duyuruldu ve National Bureau of Economic Research (NBER) ve Centre for Economic Research (CEPR) gibi dünyanın önde gelen ekonomi kuruluşları üzerinden yayınlandı.  Ayrıca Financial Times, The Guardian, The Washington PostBBC Marketplace, The Wall Street Journal ve The New Yorker gibi saygın uluslararası basın organlarında da yer bulan bu çalışma ile ilgili Prof. Dr. Selva Demiralp’in BBC News Türkçe’de yer alan yazısına göz atabilirsiniz.

65 ülke ve 35 sektörün analiz edildiği araştırma

Koç Üniversitesi – TÜSİAD Ekonomik Araştırmalar Forumu kapsamında 9 Mart’ta düzenlenen toplantıda “Aşının Eşitsiz Dağılımının Ekonomik Maliyeti” üzerine konuşuldu. Çevrim içi gerçekleştirilen toplantının açılış konuşmasını Koç Holding Yönetim Kurulu Başkanı Ömer M. Koç yaptı.

Toplantıda TÜSİAD Yönetim Kurulu Başkanı Simone Kaslowski, Dünya Ekonomik Forumu Sağlık ve Sağlık Hizmetlerinin Geleceği Platformu Başkanı Arnaud Bernaert ve Uluslararası Ticaret Ödülü Genel Sekreteri John Denton da konuştu. Açılış konuşmalarının ardından Koç Üniversitesi’nden Prof. Dr. Selva Demiralp, Dr. Cem Çakmaklı, Dr. Sevcan Yeşiltaş, Dr. Muhammed Ali Yıldırım ve Maryland Üniversitesi’nden Dr. Şebnem Kalemli Özcan, geçtiğimiz Ocak ayında kamuoyu ile paylaşılan milliyetçiliğinin ekonomik maliyetlerine ilişkin raporunu ve sonuçlarını paylaştılar.

Birbirlerine karmaşık değer zincirleriyle bağlı 65 ülke ve 35 sektörün analiz edildiği araştırmayı Uluslararası Ticaret Odası fonladı. Araştırma sonucunda yayınlanan raporda, gelişmiş ülkelerin 2021’in ilk yarısında tamamen aşılandığı, gelişmekte olan ülkelerde ise en iyi ihtimalle nüfusun yarısının yıl sonuna kadar aşılanabildiği üç farklı senaryo ele alınıyor. Rapor, eş zamanlı olarak dünya geneline yaygın aşılama yapılamaması halinde, koronavirüs salgınında oluşacak ekonomik zararın önemli bölümünün gelişmiş ülkelerin üzerinde kalabileceği paradoksuna işaret ediyor. Hatta gelişmiş ülkelerin katlanmak zorunda kalacağı zararın, 2021 yılında ortaya çıkacak toplam küresel maliyetin yüzde 49’una kadar çıkabileceği vurgulanıyor.

Ömer M. Koç: “İnsanlık böylesine yıkıcı bir zorluğa karşı hazırlıklı değildi”

Açılış konuşmasında pandeminin dünya çapında mevcut eşitsizlikleri göz önüne sermekle kalmadığına, onları daha da derinleştirdiğine dikkat çeken Ömer M. Koç, sözlerine şöyle devam etti: “Dünya Bankası son 20 yılda küresel yoksulluğun ilk kez hem de önemli ölçüde arttığına dikkat çekiyor. Ne yazık ki şimdi zor koşullar altında yaşayan yaklaşık 120 milyon yeni yoksul var. Araştırmalar pandemi sürecinde kadınların gerek evde, gerek işyerinde erkeklerden daha büyük sıkıntılarla baş etmek durumunda kaldığını gösteriyor. UNICEF raporlarına göre dünya çapında yarım milyar öğrenci en temel hakları olan eğitimden mahrum kaldı. Anlaşılıyor ki insanlık böylesine yıkıcı bir zorluğa karşı hazırlıklı değildi.”  Gelişmiş ekonomilerin aşı yarışında diğerlerine kıyasla çok önde ilerlediklerini belirten Ömer M. Koç konuşmasını şöyle sürdürdü: “Şubat ayı ortası itibarıyla kamuyla paylaşılmış verilere göre, yüksek ve yüksek-orta gelir grubundaki ülkeler, yaptıkları ön anlaşmalarla üretilmesi planlanan onaylanmış veya aday aşıların yüzde 70’ini tedarik etmeyi garantilediler. Düşük veya düşük-orta gelirli ülkeler ise üretilecek aşıların şimdilik sadece yüzde 15’i için anlaşmaya varabildiler. Kalan yüzde 15 ise küresel aşı erişim programı olan COVAX tarafından tedarik edilmiş durumda… Bir tarafta, tüm nüfusunu 5 kez aşılayabilecek miktarda aşıyı garanti altına alan ülkeler, diğer tarafta sadece COVAX programına güvenebilecek olanlar… Hâl böyleyken, pandeminin bu yılsonunda az gelişmiş ülkelere özgü bir endemiye dönüştüğünü görebiliriz. Ancak, çalışma arkadaşlarımızın raporuna göre; gelişmiş ülkelerdeki aşılama yerel talep ve tedarik şoklarının giderilmesine yardımcı olsa da, dış ticaret ortağı diğer ülkeler de aşılanmadığı takdirde tüm ekonomiler düşük performans gösterecek. Araştırma, gelişmiş ülkelerin pandemi kaynaklı küresel ekonomik kayıpların yarısına kadarını üstlenebileceği sonucuna da varıyor.” Aşıların tedarik ve dağıtımında adaletin sağlanmasının insani bir sorumluluk olduğunun altını çizen Ömer M. Koç şu ifadeleri kullandı ve konuşmasını “İnsanlığın bu ortamda mantıklı davranıp davranmayacağını göreceğiz. Sağduyunun galip geleceğini umalım.” diyerek neticelendirdi.

Araştırma, dünyada eksik aşılanmanın yarattığı maliyetin, aşı üretimi ve dağıtımı için gerekli olan kaynaktan çok daha fazla olduğunu ortaya koydu. COVID-19 aşısının bütün ülkelere yetecek şekilde dağılımının sadece insani değil, ekonomik olarak da kritik olduğunu ve bundan gelişmiş ülkelerin de faydalanacağını gösteren çalışmanın sonuçları 25 Ocak tarihinde Dünya Sağlık Örgütü (WHO) tarafından basına tanıtıldı, ilk olarak New York Times’da dünyaya duyuruldu ve National Bureau of Economic Research (NBER) ve Centre for Economic Research (CEPR) gibi dünyanın önde gelen ekonomi kuruluşları üzerinden yayınlandı.  Ayrıca Financial Times, The Guardian, The Washington Post, , ve  gibi saygın uluslararası basın organlarında da yer bulan bu çalışma ile ilgili Prof. Dr. Selva Demiralp’in BBC News Türkçe’de yer alan yazısına göz atabilirsiniz.

Aşının Eşitsiz Dağılımının Ekonomik Maliyeti Raporu’nun dünya basınındaki yansımalarını incelemek için: